Leczenie protetyczne

Protetyka stomatologiczna zajmuje się uzupełnianiem braków zębowych. W ujęciu potocznym proteza jest to sztuczny twór uzupełniający utraconą część narządu. Wewnątrzustne protezy stomatologiczne odtwarzają zniszczone części zęba lub zębów i upośledzone funkcje jamy ustnej (żucie, mowa, estetyka).

Jeżeli doszło do utraty zębów konieczne jest ich uzupełnienie. Każda nawet pojedyncza luka stwarza, bowiem zagrożenie dla sąsiadujących z nią zębów. Mają one tendencję do pochylania się, a nawet przesuwania w kierunku wolnej przestrzeni. Ząb przeciwstawny wysuwa się z zębodołu, staje się „dłuższy”, a to z biegiem czasu może doprowadzić do jego utraty.

Nowoczesna protetyka opiera się na elementach precyzyjnych takich jak:
  • protezy na zasuwach, zatrzaskach, belkach
  • licówki
  • wkłady
  • korony
  • mosty licowane porcelaną lub pełnoceramiczne
Do protezy każdego typu można się przyzwyczaić
W przypadku większych braków zębowych lub bezzębia wykonywane są protezy całkowite i częściowe, a jeśli warunki protezowania są niewystarczające stosowane są protezy oparte na implantach.

Rodzaje protez stomatologicznych
Wśród protez zębowych można wyróżnić dwie grupy:
  • protezy stałe
  • protezy ruchome
Protezy stałe są to uzupełnienia trwale umocowane na zębach własnych pacjenta, najczęściej za pomocą cementów.
Do protez stałych należą:
  • wkłady koronowe i koronowo – korzeniowe
  • korony i mosty protetyczne
Prozety należy czyścić jak własne zęby
Wkłady koronowo-korzeniowe
Są to takie konstrukcje protetyczne stosowane w przypadku znacznego stopnia uszkodzenia lub całkowitego uszkodzenia koron zębów własnych. Warunkami w przypadku kwalifikacji zęba do wkładu koronowo-korzeniowego jest prawidłowo przeleczony kanał korzenia bez patologicznych zmian przy wierzchołku oraz brak uszkodzenia poniżej brzegu kości. Wkłady koronowo-korzeniowe służą najczęściej jako umocowanie korony protetycznej pojedynczej lub będącej filarem mostu protetycznego.

Korony protetyczne
W przypadkach, kiedy korony zębów nie mogą być odbudowane wymienionymi wyżej metodami, stosuje się korony protetyczne, czyli uzupełnienia protetyczne trwale osadzone na oszlifowanych wcześniej zębach żywych jak i martwych. Mają one zastosowanie w przypadkach znacznego, nie dającego się odbudować za pomocą materiałów do wypełnień, zniszczenia części koronowej zęba. Korony protetyczne często służą też do poprawy estetyki, przebudowy zwarcia, a także do lepszego utrzymania w jamie ustnej protez ruchomych. Są najbardziej rozpowszechnionym elementem mocującym mosty.
Most
Most to stała proteza uzupełniająca brak od jednego do kilku zębów. Zbudowany jest z przęsła odtwarzającego czynność i kształt utraconych zębów oraz z elementów mocujących go na filarach, którymi są naturalne zęby (korzenie) otaczające lukę lub implanty. Elementami mocującymi mogą być wkłady koronowe, koronowo – korzeniowe lub korony.

Mosty na podparciach szklanych Podparcia szklane stosuje się w przypadku gdy zęby własne są w złym stanie lub braki są zbyt rozległe albo skrzydłowe, gdy nie da się wykonać klasycznych uzupełnień stałych.

Alternatywą dla drogich i czasochłonnych implantów jest proteza stała oparta na systemie szklanych podparć ZX-27. System ten charakteryzuje się sporą estetyką oraz dużymi możliwościami w sytuacjach gdzie do tej pory były narzucane tylko protezy ruchome częściowe.

Podparcia szklane ZX-27 eliminują problem braku własnych zębów filarowych. Wyprodukowane są ze specjalnego szkła dostosowanego do bezzębnej części wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy. Każdy pacjent ma wykonane indywidualnie szklane podparcie ZX-27 dopasowane wyłącznie do jego wyrostka zębodołowego i tylko w ściśle określonym miejscu.
Wkłady koronowe
Wkładami koronowymi uzupełnia się twarde tkanki korony zęba, utracone lub uszkodzone w takim stopniu, że niemożliwa jest trwała odbudowa metodami zachowawczymi czyli przez wykonanie wypełnienia. Z powodu rozpowszechnienia materiałów kompozytowych i kompomerowych najnowszej generacji zastosowanie wkładów koronowych znacznie się zawęziło. Wkłady najczęściej wykonuje się z porcelany, nowoczesnych materiałów złożonych odpowiadających jakości ceramice, stopów złota.

Protezy ruchome, to uzupełnienia wprowadzane do jamy ustnej i wyjmowane z niej przez pacjenta. Są to: protezy szkieletowe, protezy nakładowe, częściowe i całkowite protezy osiadające.

Protezy szkieletowe
Protezy szkieletowe należą do ruchomych uzupełnień protetycznych. Wykonuje się je przy brakach zębowych zbyt rozległych na uzupełnienie mostem. Główną ich częścią jest metalowy szkielet zaopatrzony w klamry i ciernie. Część metalowa jest na tyle cienka i zredukowana, że prawie wcale nie przeszkadza użytkownikowi. Klamry odpowiedzialne są za utrzymanie protezy na podłożu. Ze względu na niekosmetyczny wygląd klamer zastępowane są one ostatnio przez mocowane na koronach zasuwy, zatrzaski i korony teleskopowe. Ciernie to wypustki opierające się na powierzchniach żujących zębów i przenoszące w ten sposób siły żucia przez zęby i ozębną na kości szczęk. Należy podkreślić, że jest to fizjologiczny sposób obciążania kości i stanowi niewątpliwie zaletę tego rodzaju uzupełnień. Oczywiście błona śluzowa i okostna również biorą udział w przenoszeniu sił, ale w dużo mniejszym stopniu niż ma to miejsce w protezach osiadających.

Częściowe i całkowite protezy osiadające
Protezy osiadające podobnie jak protezy szkieletowe są uzupełnieniem ruchomym. Siły żucia są tu przenoszone wyłącznie przez błonę śluzową i okostną na kości szczęk. Skutkiem tego jest przeciążenie kości, co z kolei przyspiesza ich resorpcję i powoduje osiadanie protezy. Proteza staje się „za duża”, a jej przyleganie do podłoża, tym samym utrzymanie coraz gorsze. Szczególnie dużo kłopotów nastręcza całkowita proteza dolna.

Protezy akrylowe czyli tradycyjne protezy osiadające, dzięki płycie protezy leżącej na wyrostkach zębodołowych rozkładają siły powstające przy żuciu i gryzieniu na większy obszar, odciążając tym samym słabe lub nieliczne zęby. Nieestetyczne i często nieakceptowane przez pacjentów są klamry, stanowiące klasyczne elementy utrzymujące protezę na podłożu.

Protezy elastyczne czyli protezy nylonowe są świetnym rozwiązaniem dla pewnych pacjentów. Po pierwsze mają wieczystą gwarancje jeśli chodzi o złamanie lub pękniecie – ponieważ pod wpływem nadmiernego obciążenia proteza wygina się. Pacjenci, którzy wymagają przygotowania chirurgicznego przed założeniem innego rodzaju protez, w tym wypadku takiego przygotowania nie wymagają. Nylon dzięki swojej elastyczności może ominąć wypukłości kostne czy inne szczegóły anatomiczne, które przeszkadzają w noszeniu protezy tradycyjnej. Jednak tym co najbardziej pacjenci sobie cenią w protezach nylonowych, jest brak jakichkolwiek elementów metalowych. Protezy te nie mają klamer. Są cieńsze, lżejsze, nie powodują uczuleń.

Czy lepsze są mosty i korony, czy też protezy ruchome?
Ponad wszelką wątpliwość korony i mosty zapewniają pacjentowi większy komfort, gdyż są uzupełnieniem protetycznym stałym.

Czy lepsze są protezy szkieletowe, czy akrylowe?
Protezy szkieletowe mają bardziej ograniczony zasięg i opierają się klamrami i cierniami na zębach. Są więc korzystne kiedy pacjent ma dużo mocnych zębów i są one korzystnie rozmieszczone. W przypadku małej ilości zębów i jeżeli są one słabe, rozbudowana płyta protezy akrylowej odciąża je przenosząc siły żucia na dziąsła i podniebienie.
Protezy nie są wieczne i po pewnym czasie wymagają wymiany na nowe